Umowa franczyzy łączy dwie strony. Pierwsza z nich, franczyzodawca, przedstawiana jest jako firma, która posiada stabilną strukturę i wypracowany model biznesowy. Druga, franczyzobiorca, na podstawie wspomnianej umowy, otrzymuje od głównego przedsiębiorstwa asortyment i inne instrumenty niezbędne do prowadzenia działalności w zamian za określoną opłatę, będącą np. procentem od obrotu.
Podział
Najpopularniejszy podział tego biznesu przebiega na trzech płaszczyznach. Pierwszą z nich jest rodzaj działalności:
- franczyza handlowa - franczyzodawca udostępnia podległej jednostce asortyment, wszystkie wytyczne odnośnie aranżacji, znaki towarowe i niezbędną wiedzę, prowadzącą do zwiększenia sprzedaży. Spotykana w sklepach obuwniczych, odzieżowych i stacjach paliw,
- franczyza dystrybucyjna - oprócz powyższych, przekazywane są receptury bądź oprogramowanie. Na tej podstawie działają banki i restauracje.
Kolejny podział przebiega ze względu na posiadane know-how. Rozróżnia się:
- franczyzę dystrybucji produktu - franczyzobiorca posiada swobodę działania. Wpływ głównej firmy na funkcjonowanie placówki kończy się w momencie przekazania prawa do korzystania z marki i asortymentu,
- franczyzę koncepcji działalności - w tym przypadku franczyzodawca wspiera podległą firmę. Może nawet oferować szkolenia.
Ostatni podział - ze względu na organizację sytemu - wyróżnia cztery rodzaje franczyzy:
- bezpośrednia - główne przedsiębiorstwo samodzielnie wyszukuje franczyzobiorców, udziela im licencji i przeprowadza kontrole,
- wielokrotna - jeden franczyzobiorca posiada więcej niż jedną placówkę. Może być także zobowiązany do utworzenia kolejnych punktów, zgodnie z wolą franczyzodawcy,
- masterfranczyza - występuje w momencie kooperacji międzynarodowej, kiedy występują różnice kulturowe i prawne. Podległa firma otrzymuje swobodę działania, to na niej spoczywa większa liczba obowiązków,
- przedstawicielstwo regionalne - franczyzodawca zatrudnia specjalistów, którzy trudnią się wyszukiwaniem nowych firm i otwieraniem nowych punktów.
Charakterystyka
Wielu przedsiębiorców rozpoczyna swoją karierę od nawiązania kontaktu z gigantem swojej branży. Dlaczego? Jedną z najczęściej podawanych zalet takiego biznesu jest możliwość skorzystania z w pełni ukształtowanego modelu biznesowego. Firma, działająca pod skrzydłami dużego przedsiębiorstwa nie musi przeznaczać dużych nakładów na promocję, przy jednoczesnej pewności uzyskania nowego asortymentu.
Z drugiej strony występują także zagrożenia dla takiej firmy. Przede wszystkim:
- niektórzy franczyzodawcy nakładają wysokie opłaty franczyzowe. Zdarza się, że przed podjęciem współpracy należy uiścić opłatę wstępną,
- każdy wydatek może podlegać kontroli,
- umowa nie charakteryzuje się stabilnością, jest zwykle zawierana na określony czas,
- umowa zabija kreatywność, gdyż wszystkie działania muszą być prowadzone z wolą franczyzodawcy,
- kłopoty finansowe głównego przedsiębiorstwa przekładają się na problemy podległych spółek. Krach finansowy jednej firmy powoduje zamknięcie pozostałych.
